Gmina Książ Wielkopolski: Zaborowo uczciło pamięć o wysiedlonych 80 lat temu rodzinach

Uroczystości związane z uczczeniem pamięci o tych, którzy 80 lat temu zostali wysiedleni przez niemieckiego okupanta, odbyły się w sobotę 10 października przed budynkiem dawnej szkoły, która dziś pełni rolę świetlicy wiejskiej. To właśnie w tym miejscu, tuż przy wejściu do budynku pojawiła się tablica pamiątkowa.

Uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej rozpoczęła się punktualnie o godz. 10.00 od odczytania wiersza Teodora Tomczyka przypominającego wydarzenia, które rozegrały się w Zaborowie 80 lat temu. Wiersz zebranych przed świetlicą myślami przeniósł wszystkich do tamtych zdarzeń. Po wybrzmieniu ostatnich słów wiersza głos zabrała prezes Koła Gospodyń Wiejskich z Zaborowa.

W imieniu Koła Gospodyń Wiejskich Zaborowo oraz Tomasza Szymańskiego powitać wszystkich zebranych na dzisiejszej odsłonie tablicy upamiętniających 80 rocznicę wypędzenia siedmiu rodzin z naszej wioski - tak przybyłych powitała Iwona Mielcarek.

Wśród powitanych obecne były osoby szczególne, a mianowicie pani Teresa Wasilewska z domu Wilk, która będąc dzieckiem wraz z rodziną, była uczestnikiem tamtych wydarzeń, a wraz z nią obecni byli również potomkowie i przedstawiciele pozostałych wypędzonych przez Niemców rodzin. To właśnie dla tych osób sobotnia uroczystość była najważniejsza. Dzięki tablicy pamiątkowej zachowana zostanie bowiem pamięć tamtych dni o niesprawiedliwości, jaka się dokonała.

Zanim jednak uroczyście nastąpiło uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej Alicja Szymańska, córka inicjatora tego przedsięwzięcia odśpiewała Rotę, a następnie głos zabrał Tomasz Szymański.

Często zastanawiałem się, czym jest zło i skąd to zło pochodzi. I w tym wypadku odpowiedź jest dość oczywista. Zło odpowiedzialne za wypędzenia sprzed 80 lat w naszej wsi urodziło się w niedalekiej odległości od tego miejsca, a mianowicie w Środzie Wielkopolskiej. To zło nazywało się Artur Greiser - tak w pierwszych słowach do zebranych zwrócił się pomysłodawca tablicy pamiątkowej.

Jak przyznał początkowo nie miał on zamiaru zbyt dużo miejsca poświęcać Arturowi Greiser'owi, jednak bez powiedzenia choćby kilku zdań na temat Namiestnika Rzeszy w Kraju Warty historia wypędzonych rodzin byłaby niepełna. W dalszej części swojego wystąpienia Tomasz Szymański skupił się już na rodzinach, które 2 października 1940 roku zmuszone zostały do opuszczenia swoich gospodarstw.

Relacjonując przebieg tych zdarzeń, Tomasz Szymański przypomniał o tym, w jakim pośpiechu wszystko się odbywało. Na spakowanie się rodziny miały zaledwie 15 minut, a dobytek, który mogił zabrać ze sobą nie mógł ważyć więcej niż 15-20 kilogramów. Tak rozpoczęła się droga mieszkańców Zaborowa na wschód.

Nie byli oni oczywiście jedyni. Po przewiezieniu zaborowskich rodzin do Śremu, a następnie do Łodzi przyszedł czas na selekcję. Dzieci i młodzież zdolna do pracy skierowana została na roboty do Rzeszy, reszta trafiła na wschodnie krańce Polski. Tam zamieszkali oni w poniemieckich gospodarstwach, którym jednak daleko było do tych, które nakazano im opuścić. A gdzie podziali się Niemcy? Ci z kolei ze wschodu przemieszczali się na zachód, zasiedlając Kraj Warty i obejmując w posiadanie gospodarstwa opuszczane w pośpiechu przez Polaków.

W sumie w czasie wojny w ten sposób Niemcy wysiedlili około 650 tysięcy osób. Ich miejsce zajmowali nowi, niemieccy właściciele.

Po przypomnieniu wciąż żywych w ludzkiej pamięci wydarzeń sprzed 80 lat przyszedł moment na odsłonięcie tablicy pamiątkowej. Dokonała go pani Teresa Wasilewska wraz ze swoją bratową, wdowa po Czesławie Wilku.

Ciekawi historii Zaborowa zaproszeni zostali również do obejrzenia fotografii przedstawiających historię wsi i jej mieszkańców. Zdjęcia znajdują się w świetlicy wiejskiej i można powiedzieć, że są początkiem wystawy dokumentujących życie zaborowian.